Jesteś tutaj

MEDYCYNA LABORATORYJNA Wyzwania XXI wieku

Wersja do wydrukuPDF version

Prof. dr hab. Dariusz Sitkiewicz
Zakład Laboratoryjnej Diagnostyki Medycznej
Katedra Biochemii i Chemii Klinicznej WUM

    Postęp nauk podstawowych takich jak biologia molekularna, biochemia, immunologia i genetyka, którego byliśmy świadkami na przestrzeni ubiegłego stulecia, doprowadził do znacznego rozwoju medycyny klinicznej i personalizacji metod terapii. Istotnym elementem wpływającym na medycynę kliniczna jest rozwój różnych technik diagnostycznych w tym laboratoryjnego instrumentarium badawczego. Przemiany te doprowadziły do przekształcenia analityki lekarskiej (diagnostyki laboratoryjnej) w medycynę laboratoryjną, która staje się samodzielną dyscypliną nauk medycznych. Wszystkie stosowane procedury kliniczne wymagają udokumentowania za pomocą badań laboratoryjnych nie tylko wyjściowego stanu i postępów podjętej terapii i/lub interwencji, ale także predykcji /rokowania pacjenta po przebytej chorobie. Celem więc medycyny laboratoryjnej jest dostarczenie jak najbardziej wiarygodnych i wyczerpujących informacji, dotyczących pacjenta na każdym etapie postępowania diagnostycznego i/lub terapeutycznego. Badania laboratoryjne są także podstawą medycyny zapobiegawczej.

    Obecnie, laboratorium i klinika współistnieją jako dwa uzupełniające się, ale tylko w małym stopniu przenikające się wzajemnie światy. Wydaje się, że współczesne warunki pracy lekarza i pracowników wykonujących badania laboratoryjne wymuszą zmiany, w wyniku których nie tylko kontakt, ale przede wszystkim  współdziałanie laboratorium z lekarzem stanie się częścią procedury postępowania z pacjentem.

    Czy medycyna laboratoryjna jest w stanie odpowiedzieć na współczesne wymagania i wyzwania medycyny klinicznej? Ogromne nadzieje wiążemy z postępami genomiki, proteomiki i metabolomiki, które powinny przyczynić się do opracowania wielu nowych, testów laboratoryjnych stanowiących fundament spersonalizowanej medycyny. Już jesteśmy świadkami zmiany paradygmatów diagnostycznych wielu stanów ostrych związanych z wprowadzeniem do praktyki klinicznej i laboratoryjnej bardziej efektywnych badań. Przykładem niech będzie, nowa, trzecia już na przestrzeni zaledwie 12 lat definicja zawału mięśnia sercowego w następstwie opracowania wysokoczułych testów troponinowych umożliwiających detekcję nawet niewielkich uszkodzeń kardiomiocytów. Ważnym wyzwaniem dla medycyny laboratoryjnej związanym z dynamicznym rozwojem diagnostyki obrazowej jest poszukiwanie korelacji pomiędzy obrazem a biomarkerami, tak abyśmy mogli nie tylko zobaczyć, ale również poznać, zrozumieć i dokumentować mechanizmy odpowiedzialne za obserwowane zmiany (swoista „biopsja biochemiczna”).

    Istotnym wyzwaniem dla medycyny laboratoryjnej i klinicznej jest współpraca z farmaceutą klinicznym. W Stanach Zjednoczonych przyczyną aż 54% hospitalizacji związanych z działaniami niepożądanymi leków jest brak regularnego, laboratoryjnego monitorowania farmakoterapii. Coraz częściej usłyszeć możemy głosy wskazujące na konieczność partnerstwa nie tylko pomiędzy laboratorium a lekarzem, ale i także z farmaceutą. Tylko ściśle współpracująca „triada” lekarz, medyk laboratoryjny i farmaceuta może zapewnić bezpieczne i efektywne leczenie.